Chinh phục giấc mơ "Bếp ăn thế giới"

Chuyên gia ẩm thực Anthony Bourdain khám phá ẩm thực đường phố Việt Nam.

Khi quyến rũ được hàng loạt tên tuổi đầu bếp hàng đầu đến với dải đất hình chữ S, để trải nghiệm, để say mê và từ đó tự nguyện bắc nhịp cầu lan tỏa những giá trị tinh hoa Việt vươn ra ngoài biên giới. Có vẻ như chúng ta đã đi được đoạn đường khá dài, trên hành trình gian nan định vị thương hiệu "Bếp ăn thế giới" (Vietnam - Cuisine of the world) hay "Hương vị của thế giới" (Vietnam - Spices of the world), như một số chuyên gia marketing hàng đầu từng khuyến nghị.

Từ "thiên đường ẩm thực đường phố"...

Đó là cụm từ khen tặng mà CNNgo (CNN.com) từng dành cho ẩm thực Việt: "Nước Mỹ đã sản sinh ra những nhà hàng di động, nhưng Việt Nam mới chính là thiên đường ẩm thực đường phố. Không đâu sở hữu văn hóa ẩm thực đa dạng như đất nước này".

Với bất kỳ một quốc gia điểm đến nào, trong danh mục sản phẩm hàng hóa và dịch vụ (cả vật thể lẫn phi vật thể) phục vụ du khách thì món ăn và thức uống luôn được nhìn nhận là một trong những yếu tố hấp dẫn hàng đầu. Ẩm thực Việt Nam đang ngày càng chứng tỏ ưu thế cũng như sức hấp dẫn vượt trội. Khi theo ước tính ban đầu của nhiều đơn vị kinh doanh lữ hành uy tín trong nước, có tới 30 - 40% du khách quốc tế quyết định chọn Việt Nam làm điểm đến vì không cưỡng nổi sức hút từ những món ăn khoái khẩu, "ngon mà rẻ", "no mắt, no bụng" như bún chả, chả cá Lã Vọng, cơm tấm, gỏi cuốn, mì Quảng, bún bò Huế, hủ tiếu Nam Vang, bánh xèo, bánh cuốn...

Nhờ thế, món ngon Việt nhận được sự đánh giá rất cao, từ phía những kênh truyền thông quốc tế hàng đầu thế giới. Phở bò từng được Business Insider (businessinsider.com) xếp đứng đầu trong danh sách 10 món ăn nên thưởng thức một lần trong đời. Cũng món phở quen thuộc được CNN xếp vào danh sách 50 món ngon nhất và Times tôn vinh là một trong 10 món ăn tốt nhất cho sức khỏe con người. Nem rán (chả giò) luôn là cái tên được người sành ẩm thực nhiều quốc gia nhắc tới. Bánh mì kẹp thịt được National Geographic đánh giá là món ăn đường phố hấp dẫn thực khách nhất thế giới. Hành trình khám phá những đặc sản vỉa hè Hà Nội "ngon, bổ, rẻ" đã lọt Top 10 tour trải nghiệm ẩm thực đường phố hấp dẫn nhất thế giới do Cẩm nang du lịch uy tín Lonely Planet giới thiệu... Và cũng Thủ đô Hà Nội đã nhận vị trí thứ hai, trong danh sách 18 thành phố có văn hóa ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới của Telegraph.

... Đến những nhịp cầu quảng bá hữu hiệu

Không dừng lại ở việc hấp dẫn những du khách bình thường, ẩm thực Việt đã quyến rũ được cả những chuyên gia ẩm thực hàng đầu, những đầu bếp nổi tiếng khắp thế giới quyết định chọn Việt Nam làm điểm đến, để cùng trải nghiệm, cùng khám phá những nét độc đáo, tinh túy của nghệ thuật ẩm thực Việt "trên từng cây số". Và tất cả họ đều bị thu phục, hút hồn, đến nỗi đã quyết định gắn bó trọn đời với mảnh đất này hoặc đang làm hết sức mình để quảng bá những món ăn quyến rũ ấy ra khắp thế giới. Những tên tuổi ấy đang mang chính tài năng, uy tín của mình làm con dấu bảo chứng cho chất lượng những món ăn Việt Nam, như một cách thức xây dựng thương hiệu không thể định giá bằng tiền.

Chủ nhân của chương trình ăn khách Yan Can Cook - Martin Yan đã cần mẫn thực hiện chuyến hành trình vất vả xuyên qua 15 tỉnh, thành phố từ bắc chí nam để cùng các nghệ nhân thực hiện hơn 50 món ăn đặc trưng trong chương trình truyền hình thực tế Khám phá Việt Nam cùng Martin Yan (Martin Yan: Taste of Vietnam). Với vai trò ngôi sao của nhiều chương trình thực tế về ẩm thực ăn khách trên hai kênh TLC và Discovery, đầu bếp nổi tiếng Bobby Chinn đã từng có một chương trình riêng kể về quá trình mở nhà hàng tại Việt Nam mang tên Restaurant Bobby Chinn.

Bếp trưởng người Mỹ Robert Danhi, một chuyên gia với hành trang nhiều năm nghiên cứu chuyên sâu về ẩm thực Đông - Nam Á cũng đã "nếm" Việt Nam theo cái cách "rất Hai Lúa" trong suốt 26 tập phim Khám phá Việt Nam cùng Robert Danhi. Vị giám khảo khó tính Gordon Ramsay - người đã đưa món hủ tiếu Việt Nam vào đề bài cho Top 5 của chương trình Vua đầu bếp Mỹ 2013 thì đưa ra lời đề nghị, với cả năm thí sinh, "đây là món ăn tuyệt vời nhất mà tôi đã từng được thưởng thức, xin đừng làm tôi thất vọng".

Jamie Oliver - đầu bếp người Anh nổi tiếng nhiệt tình quảng bá cách thức chế biến những món ăn Việt đã hút hồn ông (như cá kho tộ, bún chả, phở gà và phở cuốn) trên cả website lẫn kênh Youtube. Còn Anthony Bourdain - đầu bếp, chuyên gia, MC, tác giả viết sách về ẩm thực hàng đầu thế giới đã lặn lội sang Việt Nam để thưởng thức món bún chả dân dã cùng Tổng thống Mỹ B. Obama. Và trân trọng giới thiệu món ăn độc đáo này tới lượng người xem khổng lồ của kênh CNN, trong phần 8 chương trình Anthony Bourdain: Parts Unknown. Cũng chính ông đã có hành trình dài tới Huế, để nếm, để học và để đưa cách chế biến những bún bò, cơm hến, bánh bèo, bánh bột lọc... đậm phong vị cố cung tới bè bạn năm châu.

Còn với Didier Corlou - vị đầu bếp người Pháp của khách sạn Sofitel Metropole, nhờ tình yêu mãnh liệt với ẩm thực Việt, với nước mắm và các loại gia vị truyền thống, nhiều năm qua ông đã không ngừng quảng bá, giới thiệu, viết sách để sức hấp dẫn của nghệ thuật nấu ăn, của những nguyên liệu và thế giới gia vị độc đáo của Việt Nam đến được với bạn bè quốc tế. Đó cũng là điều mà quán quân Master Chef 2012, cô gái gốc Việt khiếm thị Christine Hà đang làm, bởi "tôi yêu thích hương vị của các món ăn Việt Nam. Chỉ cần nguyên liệu đơn giản và không tốn nhiều chi phí nhưng ẩm thực Việt Nam vẫn hòa quyện hương vị độc đáo và rất ngon miệng". Không ai cảm nhận rõ sức hấp dẫn không thể cưỡng lại của nghệ thuật ẩm thực Việt hơn Hà, bởi đĩa cơm tấm thịt nướng cùng trứng ốp - la dân dã, giản đơn cùng lời đánh giá "hoàn hảo" (perfect) từ bộ ba giám khảo khó tính đã mang lại cho cô danh hiệu trong mơ - Quán quân Master Chef Mỹ 2012.

Và những nỗ lực hiện thực hóa giấc mơ

Giữa tháng 10/2017 vừa qua, Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam với hơn 300 hội viên đã chính thức ra đời. Không chỉ đặt mục tiêu khám phá, duy trì và phát triển tinh hoa văn hóa ẩm thực nước nhà, các thành viên còn mong mỏi đưa nó trở thành tài sản quốc gia vào năm 2030, xây dựng các "kinh đô", "thủ phủ" và "bảo tàng" ẩm thực trong tương lai, để từ đó hướng tới xây dựng và phát triển một nền ẩm thực chuyên nghiệp.

Một động thái cần thiết, nhất là trong bối cảnh còn nhiều khó khăn trên hành trình đưa Việt Nam trở thành "căn bếp thế giới". Bởi dù được thế giới ghi nhận về sự tinh túy, tính đa dạng cũng như nét độc đáo của những món ăn "quốc hồn quốc túy", chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) trong nuôi, trồng, đánh bắt các nguồn nguyên liệu hiện ở mức báo động, rất khó kiểm soát. Đó là còn chưa kể nhiều nhà hàng, gian bếp không quan tâm đến giữ gìn vào bảo tồn bản sắc ẩm thực, đẩy tình trạng pha tạp Tàu - Tây lẫn lộn ngay trong những thực đơn Ta đã trở nên phổ biến.

Vì vậy, lập kế hoạch phát triển những nhà hàng Việt đạt chuẩn, những chuỗi nhà hàng được đóng dấu an toàn từ thực phẩm sạch tới bếp sạch là một yêu cầu cấp thiết. Việc cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn VSATTP cho những quán ăn vỉa hè - đường phố cũng cần được nhanh chóng triển khai để đem lại cảm giác an tâm cho mọi du khách trong và ngoài nước. Như Chủ tịch Hiệp hội Nguyễn Quốc Kỳ khẳng định: "ngoài đẩy mạnh hoạt động quảng bá, hiệp hội cần làm ngay việc xác minh, chỉ rõ các nguồn cung cấp thực phẩm an toàn. Bởi khi đã trở thành thương hiệu quốc gia, ẩm thực sẽ tác động rất lớn tới tốc độ tăng trưởng của du lịch bởi ăn uống - dịch vụ luôn chiếm tới 70% doanh thu của cả ngành".

Nghệ thuật ẩm thực ẩn chứa những giá trị văn hóa phi vật thể cốt lõi của điểm đến, góp phần gia tăng đáng kể giá trị chuyến đi, đồng thời tạo dựng hình ảnh tốt đẹp, khó quên cho du khách. Theo kết quả thăm dò của Wego, một trang mạng du lịch chuyên cung cấp dữ liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Trung Đông, có tới 60% du khách lựa chọn điểm đến căn cứ vào sức hấp dẫn cùa ẩm thực địa phương, bởi "ẩm thực đại diện cho các nền văn hóa theo một cách thức độc đáo, riêng biệt. Và du khách thường có xu hướng đưa ẩm thực vào quá trình khám phá thế giới rộng lớn của mình".

Theo NDO