Rượu mật ong nguyên thuỷ

Mật ong là chất tạo ngọt tự nhiên nhất, sạch nhất, và chứa nhiều dinh dưỡng nhất; và tất lẽ dĩ ngẫu, rượu mật ong chính là loại rượu cổ nhất trong lịch sử văn minh nhân loại. Từ năm 3000 trước Công nguyên, cả người Hy Lạp cổ, người châu Phi cổ và Trung Quốc cổ đã điều chế được rượu mật ong – “tiên dược” liên quan mật thiết đến văn hoá yêu đương.

Từ chính xác để gọi loại rượu mật ong nguyên thuỷ này là “mead” /mi:d/, không phải “honey wine” vì “wine – rượu vang” được định nghĩa là đồ uống có cồn làm từ trái cây và đường còn rượu mật ong mead làm từ mật ong, nước và  men. Rượu mật ong này nghiễm nhiên giành lấy một vị trí riêng biệt, không đứng chung với bia hay rượu vang hay cider (nước trái cây lên men).

Khác với cách hiểu dân dã của các nước Á châu, cứ rượu gạo/rượu nếp ngâm với thứ gì thì sẽ thành rượu đó (như chuối hột ngâm rượu thì ra rượu chuối hột, rắn ngâm rượu thì ra rượu rắn…), rượu mật ong nguyên thuỷ nguồn gốc từ Bắc Âu chính là mật ong nguyên chất lên men, tuyệt đối không giống như những loại rượu gạo ngâm với cả tàng ong theo kiểu Việt Nam hay Trung Quốc.

Trong tự nhiên, ong thợ đi tìm hoa lấy mật. Chúng có thể bay xa tổ 2 – 3 km và lấy mật của tất cả các loại hoa trong bán kính đó, trung bình chúng có thể ghé qua 50 đến 100 bông hoa trước khi về tổ. Ong thợ thu mật, dùng vòi hút mật hoa vào dạ dày rồi mang về, chuyển mật ong thợ tiếp nhận. Mật này lại được giữ lại trong dạ dày ong tiếp nhận một thời gian. Từ dạ dày của ong tiếp nhận lại được tiết ra thêm men, các acid hữu cơ, các kháng sinh và chúng chuyển từ ô đựng mật này sang ô đựng mật khác để cho nước bay hơi nhanh. Chính vì vậy, mật ong tự nhiên là một hỗn hợp từ hàng trăm đến hàng ngàn loại hoa, mỗi loại lại có một đặc tính riêng, nên mật ong rừng chính là nguồn dược liệu phong phú nhất với dược tính mạnh nhất.

Để thu được 1kg mật, ong phải thu thập từ khoảng 10 triệu bông hoa, cần vận chuyển khoảng 120-150 ngàn chuyến bay, với quãng đường bay khoảng 360-450 ngàn km. Mật ong là một chất lỏng, sánh như xirô, vị ngọt đậm và có mùi thơm đặc biệt.

Mật ong là hỗn hợp của mật hoa, phấn hoa và một lượng nhỏ sáp ong. Thành phần hoá học của mật ong cũng vô cùng phức tạp nhưng 99% các chất trong mật đều mang giá trị dinh dưỡng cao cho con người (vitamin, chất khoáng và vi lượng, a-xít hữu cơ và men tự nhiên). Khi lên men loại mật ong này, giá trị dinh dưỡng và dược tính của nó lại tăng lên theo cấp số nhân, đồng thời hương và vị cũng chuyển biến lên một đẳng cấp khác. Mật ong nguyên chất được pha với nước và men rượu, ủ trong nhiệt độ thích hợp khoảng 4 tuần thì đã trở thành rượu mật ong nguyên thuỷ. Mở nắp thùng ủ ra là đã choáng váng vì một mùi hương nồng nàn, nếm một nhấp đã mềm người vì vị ngọt như vị tình yêu, và màu sóng sánh vàng như nắng. Cũng không ngoa khi từ “tuần trăng mật” (honeymoon) của đôi vợ chồng mới cưới lại có nguồn gốc từ loại “honey mead” cổ xưa này.

Rượu mật ong nguyên thuỷ.

Cũng giống như rượu vang, mỗi loại nho lại cho ra một loại rượu có hương vị khác nhau, hương vị của rượu mật ong nguyên thuỷ cũng hoàn toàn phụ thuộc vào loại hoa mà con ong ăn mật. Người cổ xưa thường dùng những loại mật có hương vị nhẹ nhàng để ủ rượu như mật hoa cam, mật hoa tràm hoặc từ cỏ ba lá – nhưng những loại mật đậm đà đến khé cổ và thơm nức như mật hoa dại hay mật hoa dâu trời (blackberry) cũng được tận dụng để làm thành thứ rượu dành cho đêm tân hôn. Khi ủ rượu mật ong nguyên thuỷ, cũng có người thích cho thêm một số loại trái cây hoặc gia vị khác vào để tạo sự khác biệt, thường thấy nhất là thêm vào một nhánh quế để tăng thêm dược tính cho rượu, thêm cảm giác ấm áp để đặc biệt dùng trong mùa lạnh.

Một số loại rượu mật ong được ủ với hoa quả và gia vị khác.

Thử làm rượu mật ong tại nhà với các bước đơn giản như sau:

Nguyên liệu:

• mật ong nguyên chất (tốt nhất là mật ong rừng)
• nước sạch đun sôi để nguội
• men

Chuẩn bị:

• khử trùng tất cả các loại dụng cụ sẽ dùng (nồi, thố, thùng chứa, phới, muỗng…) vì môi trường để lên men mật ong cũng là môi trường lý tưởng để vi khuẩn phát triển.

Thực hiện:

• trộn 1.5kg mật ong với 4 lít nước đun sôi để nguội. Hỗn hợp này gọi là “hèm rượu”.
• hoà men với nước ấm theo tỉ lệ của nhà sản xuất rồi cho men vào hèm rượu, khuấy đều.
• đổ hỗn hợp trên vào thùng chứa lớn, có đủ không gian để lên men (nếu không đủ không gian, một lượng lớn men có thể thoát ra và bị hỏng; cần ngăn không khí len vào thùng chứa nhưng khí carbon dioxide cần được thoát ra. Tốt nhất là mua nút bấc để đậy nắp thùng).
• đặt thùng ở nơi thoáng mát với nhiệt độ thích hợp với loại men sử dụng trong khoảng thời gian ít nhất 8 tuần.
• khi quá trình lên men hoàn tất, chiết rượu mật ong vào bình/chai/lọ, đóng chặt bằt nút bấc và bảo quản ở nơi thoáng mát, tối.

Lúc này, ta đã có thể thưởng thức rượu mật ong nguyên thuỷ của loài người. Càng để lâu, rượu lại càng thơm, càng ngon – kiểu như một tình yêu đã đi qua năm tháng.

Chiếc Thìa Vàng