Xây dựng thương hiệu ẩm thực Việt Nam

Với việc ra đời của Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam, liệu ẩm thực có giúp xây dựng thương hiệu du lịch Việt Nam? Dưới đây là ý kiến chia sẻ của các chuyên gia, nhà nghiên cứu văn hóa ẩm thực có tầm nhìn xa và tâm huyết mong muốn đóng góp xây dựng thương hiệu ẩm thực Việt Nam vươn tầm thế giới.

Ông Hãn Nguyên Nguyễn Nhã (Tiến sĩ sử học, Trưởng Đề án Bếp Việt - Bếp của thế giới)

Để phát triển nền ẩm thực Việt Nam trở thành thương hiệu đại diện cho quốc gia, theo tôi, điều quan trọng chúng ta cần phải biết làm gì, cách làm cụ thể ra sao, nhất là phải cùng nhau, chứ đơn độc thì “muối bỏ bể” hay “Dã tràng xe cát biển Đông”...

1. Nối kết những người có tâm có tầm từ chuyên gia đến những người nuôi trồng, chế biến đến các doanh nhân. Muốn được như thế, chúng ta phải phổ biến tầm nhìn, các mục tiêu, kế hoạch cụ thể. Quan trọng nói và làm phải thật và những thí điểm cụ thể từ nhỏ đến lớn, song mọi người phải biết hướng đi tới trong tương lai.

2. Tổ chức quảng bá rộng rãi về định hướng tầm nhìn về bản sắc độc đáo của ẩm thực Việt từ mặn đến chay qua trang mạng cũng như các sự kiện quan trọng.

Ông Hãn Nguyên Nguyễn Nhã

3. Đẩy mạnh việc nuôi trồng, chế biến thực phẩm sạch, hữu cơ. Chúng ta phải kết nối các chuyên gia với người nuôi trồng cụ thể, những điểm cụ thể tại Huế, Cà Mau... từ đó mới nhân rộng ra.

4. Xây dựng tiêu chí chuẩn các món ăn thuần Việt và các nhà hàng thuần Việt.

5. Đẩy mạnh phát triển các nhà hàng thuần Việt, những món ăn 3 miền thuần Việt và không gian Việt.

6. Xây dựng bộ phận chuyên gia đánh giá, cấp chứng chỉ đạt chuẩn. Với sự góp mặt của các chuyên gia uy tín, có tâm, có tầm như: GSTS Lưu Dzuẩn, chuyên gia Bùi Thị Sương, Triệu Thị Chơi... nên việc thành lập bộ phận các chuyên gia đánh giá và cấp chứng chỉ không mấy khó khăn và có khả năng sớm thực hiện ngay sau quyết định thành lập hiệp hội.

7. Xây dựng công ty phát triển các nhà hàng Việt đạt chuẩn. Hy vọng ẩm thực Việt Nam sẽ đổi mới, học tập các nước như Nhật Bản, Israel, chất lượng và tính hiệu quả ngày càng được cải tiến.

Nem rán

8. Xây dựng chuỗi nhà hàng từ thực phẩm sạch đến bếp sạch. Sự ra đời chuỗi nhà hàng từ thực phẩm sạch đến bếp sạch sẽ giúp cho nền ẩm thực Việt Nam phát triển bền vững.

9. Tổ chức các cuộc thi từ thi vẽ logo đến thi đầu bếp giỏi, các lễ hội, phát triển ẩm thực du lịch kể cả mô hình “homestay” ăn chay, ăn mặn... Tổ chức thi logo của hiệp hội là việc tạo sự tiên quyết ban đầu vừa dễ thực hiện vừa có tính lan tỏa nhất để phổ biến tầm nhìn, mục tiêu của hiệp hội.

10. Góp phần xây dựng thương hiệu quốc gia cho ẩm thực, du lịch. Xây dựng trên những sản phẩm vốn đang được thế giới biết tới mang giá trị văn hóa lịch sử và giá trị kinh tế cao thì không thể có sản phẩm nào hiện nay qua mặt được ẩm thực Việt. Song để nhanh chóng khắc phục tính pha tạp hay thiếu an toàn thực phẩm hiện nay, hiệp hội nên lấy khu Phan Xích Long (TP HCM) làm thí điểm những chuỗi nhà hàng từ thực phẩm sạch đến bếp sạch hay mô hình “homestay” du lịch và ẩm thực .

                                                                     Phở

Vài nét chấm phá về những lý do ra đời Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam, chúng ta cần phải chung tay thực hiện những mục tiêu, kế hoạch cụ thể quảng bá thương hiệu ẩm thực Việt Nam ngay từ bay giờ để trong tương lai, Việt Nam sẽ trở thành cường quốc ẩm thực nổi tiếng thế giới có giá trị văn hóa lịch sử, kinh tế cao.

Ông Nguyễn Đắc Xuân (Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Sử học Việt Nam, thành viên Hội đồng Khoa học Trung tâm nghiên cứu Quốc học, Trưởng nhóm Nghiên cứu Cung điện Đan Dương)

Tôi là người nghiên cứu văn hóa lịch sử Việt Nam nên rất thú vị về nền văn hóa ẩm thực Việt Nam. Ngoài việc nấu ăn ngon còn thấy trong đó là cả giá trị văn hóa, cái hồn Việt của từng món ăn Việt. Với những nhận định như thế, qua năm tháng đã hằn trong tâm trí tôi niềm tự hào ẩm thực Việt Nam rất sâu sắc.

- Ẩm thực Việt Nam thân thiện với môi trường, hạn chế thịt cá các loại, ăn nhiều hoa rau củ quả tươi (món chay).

- Ăn theo mùa, ăn để chữa bệnh, ăn các món ăn lên men, ăn theo khoa học. Có người nói đó là cách ăn hài hòa âm dương.

Ông Nguyễn Đắc Xuân

- Ẩm thực Việt Nam rất tiết kiệm vật phẩm, thích hợp với người nghèo mà sang (một con gà có thể chế biến thành nhiều món trong một bữa ăn).

- Món ăn Việt không những ngon miệng mà trước hết phải ngon mắt, từ hình dáng đến màu sắc phong phú.

- Biết nấu ăn ngon trong các bữa kỵ, giỗ làm vừa lòng bà con họ hàng, bữa ăn gia đình ngon giúp cho gia đình hạnh phúc.

- Món ăn Việt Nam có thể đãi khách quốc tế hàng chục bữa mà không sợ có món ăn nào trùng lặp. Mỗi địa phương đều có những món ăn độc đáo được nhiều người thưởng thức khen ngon.

- Món ăn Việt Nam là một mặt hàng mà người Việt Nam có thể kinh doanh ở bất cứ đất nước nào trên thế giới.

                                                                     Phở cuốn

Chắc còn nhiều điều đáng tự hào hơn nữa về ẩm thực Việt Nam nhưng càng tự hào bao nhiêu thì trong tâm trí tôi vẫn không thể tránh được những âu lo khi ẩm thực Việt Nam đang đối mặt với nhiều vấn đề không dễ vượt qua trong hoàn cảnh đất nước hội nhập quốc tế hiện nay.

1. Món ăn Việt chỉ dành cho những người buôn bán nhỏ và một số rất ít trong giới kinh doanh nhà hàng. Cho nên ẩm thực Việt Nam mang tính tự phát phục vụ thị trường, ít có nơi gìn giữ và phát huy đúng giá trị truyền thống món ăn Việt.

2. Những nghệ nhân cuối cùng của ẩm thực cung đình, những nghệ nhân xuất thân trong các gia đình có truyền thống chế biến thức ăn giỏi không còn mấy người. Nếu không kịp thời ghi chép gìn giữ “chất xám” của những nghệ nhân quý hiếm ấy thì ẩm thực Việt Nam sẽ mất gốc.

3. Tình trạng ăn cắp bản quyền chất xám hiện nay đang khó kiểm soát, do đó nhiều nghệ nhân có tay nghề cao “sống để dạ, chết mang theo”, chứ không dám truyền nghề cho người lạ.

4. Từ lâu, các doanh nhân ẩm thực rất mong muốn Việt Nam có những mẫu nhà hàng ẩm thực Việt Nam nhưng chưa có, bởi phần lớn là do tự phát.

5. Trên thị trường hiện nay, không tránh khỏi việc chạy theo lợi nhuận, họ dùng thực phẩm không sạch, giá rẻ, những chất phụ gia độc để tạo sự ngon miệng.

6. Các nhà hàng ẩm thực Việt Nam cạnh tranh với các nhà hàng ngoại quốc đang diễn ra khắc nghiệt. Nếu ẩm thực Việt Nam không tạo được sự khác biệt, độc đáo để phát triển thì rồi đây ẩm thực Việt Nam chỉ tồn tại với giới bình dân.

Tôi kỳ vọng vào Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam sắp ra đời trong nay mai có được những việc làm thiết thực để góp phần nâng cao và phát huy giá trị văn hóa ẩm thực Việt Nam xứng tầm thế giới.

Nguyễn Khanh lược ghi

(Theo Người lao động)