Nước xốt chưa bao giờ “chỉ là một loại nước chấm”, nó chứa đựng cả “vũ trụ” với đầy đủ các vị chua, cay, mặn, ngọt, đắng, bùi, nồng…
Trên thế giới, mỗi nơi lại có những biến tấu của riêng mình, mỗi một loại nước xốt chấm như góp một âm thanh vào bản hòa âm vĩ đại của ẩm thực thế giới nói chung, ẩm thực dân tộc nói riêng.
Aioli
Aioli là nước xốt nổi danh của Pháp. Rất đơn giản, dễ chế biến nhưng lại có thể kết hợp hài hoà trong nhiều món ăn khác nhau. Xốt Aioli dần trở nên phổ biến và được người Pháp ưa chuộng. Xốt được làm từ lòng đỏ trứng gà, đánh đều với dầu ôliu, thêm vào nhiều tỏi tươi năm nguyễn và muối.
Chermoula
Loại nước xốt đặc chế cho cá, hải sản được làm từ rau thơm, dầu ăn, nước cốt chanh, chanh muối, tỏi, thì là và muối. Loại nước chấm này phổ biến ở Algeria, Libya, Morocco và Tunisia.
Peri Peri (hay Piri Piri)
Có nguồn gốc ở Bồ Đào Nha và rất phổ biến ở các quốc gia phía Nam châu Phi. Đây là loại xốt là từ ớt piri piri giã, thêm vỏ chanh, hành, tiêu, muối, nước cốt chanh, lá nguyệt quế, ớt bột, ớt ngọt, hung quế, bạc hà và ngải giấm. Peri Peri sẵn sang “đánh gục” mọi thực khách.
Chimichurri
Loại xốt này khá đặc và ngậy, được là từ mùi tây băm nhỏ, tỏi, dầu ôliu, bạc hà và dấm trắng. Nước xốt thường dùng để chấm thịt nướng, tuy nhiên thỉnh thoảng còn được dùng với các món bánh và thậm chí ăn cùng cơm. Chimichurri có xuất xứ từ Rio de la Plata.
Peppadew
Món xốt ngậy, ngọt ngọt, cay cay này có hương vị độc đáo nhờ ớt peppadew, một loại ớt tròn nhỏ và ngọt được canh tác ở tỉnh Limpopo (Nam Phi). Cùng với ớt còn có tương ớt cay, phô mai kem và kem chua.
Mole poblano
Một “siêu phẩm” đến từ Mexico, chứa khoảng 20 nguyên liệu trong đó hai thành phần chính là ớt và socola, tạo ra vị cân bằng hoàn hảo. Xốt có màu đậm và mùi thơm hấp dẫn, thường được rưới lên thịt gà tây vào các dịp lễ. Ngoài ra, mole poblano còn được dùng để chấm thịt gà, thịt lợn hay ăn cùng cơm.
Harissa
Nguyên liệu chính làm nên món nước xốt này là ớt đỏ nướng, tiêu Baklouti, ớt Serrano và các gia vị như tỏi, hạt rau mùi, rau thơm và dầu ôliu. Đây là loại xốt mà người Nam Phi yêu thích, hợp với mọi món ăn từ đậu viên chiên tới thịt nướng.
Mojo
Mojo được làm từ nước cam, tỏi, dầu ôliu, ớt và các loại gia vị khác. Món xốt đến từ Cuba này sẽ khiến bạn hao kha khá đồ ăn đấy nhé.
Tahini
Được sử dụng rộng rãi ở Trung Đông, Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp và một số quốc gia Bắc Phi, Tahini hợp với nhiều món, từ làm salad, chấm rau, thịt, hay quết bánh mì. Xốt được làm từ hạt mè ngâm nước, giã nhẹ để tách vỏ lấy hạt rang chín, nghiền nhuyễn. Sau đó, cho thêm nước chanh, tỏi, dầu oliu, rau mùi, thì là… tạo hương vị ngậy và thơm.
Từ lâu, các loại xốt chấm đã không còn xa lạ với chúng ta, với những người yêu thích nghệ thuật ẩm thực lại càng thấy được “trăm ngàn lối” trong cách chế biến nước xốt mà say mê. Sau khi “dạo” một vòng các loại nước xốt trên thế giới muôn màu muôn vẻ, mỗi loại có một vẻ hấp dẫn riêng không lẫn vào đâu được, cũng không thể so sánh được loại xốt nào “có giá” hơn. Chỉ biết một điều là tất cả các loại nước xốt ấy từ lâu đã chinh phục được vị giác của nhiều người.
Theo Doodlekit