Từ là đồ ăn cứu đói cho người dân địa phương ở miền Trung, vị chua thanh mát của xương rồng trở thành đặc sản độc đáo và có nhiều tác dụng tốt với sức khỏe, hứa hẹn là một nguyên liệu mới đầy tiềm năng của ẩm thực Việt.
Thực phẩm "kỳ lạ" của thế giới
Xương rồng là một loài cây có gai nhọn tua tủa, mọc trên các vùng sa mạc cằn khô. Ít ai biết rằng ngoài chức năng chống hạn hay làm cảnh, đặc biệt, xương rồng (loại tai thỏ) đã được tôn vinh là "siêu thực phẩm mới" với vô vàn lợi ích cho sức khỏe con người.
Cây xương rồng (tai thỏ) - Ảnh: VTV
Theo thống kê của tờ Daily Mail, trên thế giới có khoảng hơn 350 món ăn chế biến từ cây xương rồng. Ở Mexico và các quốc gia Châu Mỹ, các món ăn từ xương rồng rất phổ biến và được xem là một món rau xanh, có trong thực đơn hàng ngày của mọi gia đình. Còn tại một số bang ở Mỹ, xương rồng được xem là một thực phẩm "kỳ lạ", rất bổ dưỡng và chỉ dành riêng cho người sành ăn. Với người dân Tây Ban Nha, thực phẩm này giàu chất sắt, vitamin B và C này rất ngon và tốt cho sức khỏe. Nhiều nhà hàng tại Anh bắt đầu sử dụng lá, thân và quả xương rồng để chế biến các món salad, bánh mỳ sandwiches hoặc ép lấy nước.
Nước ép từ xương rồng giúp giải nhiệt - Ảnh: Thanh niên
Hương vị của xương rồng giống với dưa chuột, thanh mát, giải nhiệt nhưng có thêm vị hơi đắng. Do vậy, mùi vị của xương rồng có thể không phù hợp với một số người. Đó là lý do mọi người thường không ăn xương rồng sống. Chuyên gia dinh dưỡng Amy Shapiro (Mỹ) giải thích xương rồng chứa các chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp chống lại nhiều bệnh: tiểu đường, dạ dày, giảm cân, giảm nồng độ cholesterol, giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, ung thư, tiểu đường, huyết áp, tăng cường hệ tiêu hóa, chống đau lưng, cột sống, viêm sưng phù…
Đặc sản xứ Quảng
Tại đất nước nhiệt đới như Việt Nam, người dân Quảng Nam từ xưa đã biết cách chế biến lá xương rồng thành những món ăn dân dã như luộc chấm mắm cái, nấu canh chua, kho cá, xào với tỏi.
Theo kinh nghiệm của người địa phương, khâu quan trọng nhất là chọn những lá xương rồng non, sẽ mang lại hương vị ngọt, mềm. Để lấy được xương rồng, cần khéo léo tách các đọt xương rồng sao cho gai không đâm vào tay. Chế biến xương rồng rất đơn giản. Chỉ cần gọt sạch gai ở bốn phía, tách lớp màng mỏng ở ngoài cho sạch rồi thái mỏng, đem luộc trên bếp chừng 5 phút, khi màu xanh chuyển sang màu vàng là được. Xương rồng luộc có vị chua chua, thơm nhẹ chứ không chua đậm như khế, không chua gắt như chanh, đem vắt ráo nước là có thể nấu món gì tùy thích.
Xương rồng xào
Xương rồng nấu cá lóc - Ảnh: Kiến thức
Vẫn là những miếng xương rồng đã luộc qua nhưng nay được thêm đậu phộng rang giòn, giã nhỏ rồi trộn đều là có ngay món gỏi thanh mát vị giòn giòn, mát nhẹ. Xương rồng luộc xong vắt ráo nước đem xào với mỡ, nêm thêm muỗng nước mắm cũng là một món dễ đưa cơm. Đây cũng là một trong những món nhậu khá bắt mồi của ngư dân vùng cát trong những ngày trăng sáng, thuyền nằm bờ. Canh chua xương rồng cũng là món canh quen thuộc, bình dân. Cá lóc hay cá trê cắt khúc được nêm nếm gia vị cho vừa ăn. Sau đó xào qua cùng xương rồng cho ngấm đều rồi chế thêm nước. Chừng ba phút, khi nồi canh đã sôi mới cho thêm ngò gai và hành lá cho thêm phần bắt mắt.
“Món ăn vàng” từ biểu tượng quê hương
Với tiêu chí biến tấu dựa vào nền tảng là những món ăn quen thuộc trong đời sống thường nhật, các đầu bếp tới từ Đà Nẵng - Khách sạn Crowne Plaza đã tận dụng đặc sản quê hương này để làm nguyên liệu chủ lực cho thực đơn của mình. Dù được biết xương rồng là món ăn khá phổ biến với nhiều người dân quê và có thể coi là đặc sản của Quảng Nam. Thế nhưng họ vẫn còn nghi ngờ. Đội trưởng Đinh Duy Bình chia sẻ: “Hồi giờ tôi không nghĩ xương rồng ăn được. Sau đó, nhờ mẹ của đồng nghiệp Lê Văn Tưởng kể chuyện và nấu nhiều món, chúng tôi mới biết đây là thứ có thể chế biến thành món ăn tốt cho sức khỏe chứ không chỉ là có vị chua chua, ngọt ngọt.”
Cây xương rồng của vùng đất cát miền Trung được đội mang tới dự thi
Đầu bếp Đinh Duy Bình chia sẻ với ban giám khảo về nguyên liệu xương rồng
Đội thi đã đến vùng đất cát Duy Hải để chọn những trái xương rồng năm cạnh, hay còn gọi là gai long ngon nhất. Sau hành trình, đội quyết định làm món khai vị Salad xương rồng (ăn kèm với cồi sò điệp…) và lấy quả xương rồng làm sốt cho món tráng miệng Bánh lạnh hương chanh 3 tầng. Chính nhờ sáng tạo nên thực đơn Món ăn vàng này, họ chiến thắng ở vòng bán kết miền Bắc để đoạt vé vào vòng chung kết.
Salad xương rồng – cồi sò điệp Nhật kèm bong bóng cá và càng cua chiên sốt hạt bí đỏ
Món tráng miệng với màu sắc bắt mắt: Bánh lạnh hương chanh 3 tầng xốt quả xương rồng
Anh cho biết: "Xương rồng quan trọng nhất là phần xử lý. Bỏ cuống xương rồng, lột lớp vỏ lụa bên ngoài, chần qua nước sôi có muối để khử vị đắng. Sau đó ngâm qua nước đá có chanh tươi, vắt khô cho ra hết mủ. Muối, chanh có tác dụng khử đi vị đắng và độc tố trong xương rồng. Đồng thời khi trộn salad sẽ giữ nguyên vị giòn, dai, sần sật. Với món bánh, nước sốt được lấy từ ruột quả xương rồng, màu đỏ vô cùng bắt mắt, hấp dẫn và còn đem lại vị chua ngọt dịu, giúp món ăn không ngán".
Để làm ra món ăn ngon, xương rồng được sơ chế kỹ để bớt vị đắng và nhựa độc
Cùng là gỏi xương rồng nhưng khách sạn Century Huế lại sử dụng để kết hợp làm nhân và vỏ của món “Nem sen bồ câu cuộn tôm sú Tam Giang” và dùng xương rồng thái miếng để nấu món Canh cá mú. Lý giải thêm, đầu bếp Phan Thị Hạnh Nhân chia sẻ đầy tự hào: “Quê tôi, xương rồng là biểu tượng của sự dẻo dai, kiên nhẫn, sức sống của người dân vùng xứ cát trắng. Nó còn là vị thuốc dân gian chữa đau lưng và viêm khớp, thanh nhiệt. Với ẩm thực, tôi kết hợp xương rồng với món Nem để điều vị cho món ăn đỡ ngán. Còn với món canh, đem nấu cùng phi lê cá mú ăn kèm cơm sen. Vị chua của xương rồng làm giảm vị tanh của cá và tạo vị thanh nhẹ của nước dùng. Mùa hè ở xứ cát nóng nực, bữa trưa chỉ cần một bát canh xương rồng kèm với nước mắm ớt là đã có một bữa cơm ngon miệng.”
Xương rồng được thái miếng như hình ngôi sao
Nem sen gỏi xương rồng bồ câu cuộn tôm sú Tam Giang
Canh phi lê cá mú nấu xương rồng
Qủa đúng vậy. Các giám khảo của Chiếc Thìa Vàng như bừng tỉnh khi phát hiện món ăn mới lạ của các nữ đầu bếp xứ Kinh kỳ xưa. Xương rồng khi nhai trong miệng cảm giác dai dai, sần sật, chua chua rất ngon chứ không mềm như dọc mùng. Vị chua không gắt như chanh hay sấu của xương rồng, vị ngọt đậm của thịt cá kết hợp cùng cơm quả khó có thể chối từ.
C.Chi tổng hợp
(Theo CTV/Vnexpress/Tuổi trẻ)